Aksaray'ın Tarihi Yerleri

Hitit tabletlerinde Kurşura olarak isimlendirilen şehir, İlk Çağlarda ise Garsaura olarak bilinmekteydi. Aksaray ilimiz, Kapadokya Kralı olan Archeleos döneminde yeniden inşa edilmiştir. Bu yeniden inşanın ardından Archeleos’un şehri anlamını taşıyan Archelais ismini almıştır.

Türk uygarlıklarının Anadolu’ya göç edişinin ardından bu isim Türk diline uyarlanmış ve Aksaray ismiyle anılmaya başlanmıştır. Bazı Osmanlı arşivlerine göz atıldığında şehrin adı Aksara olarak da geçtiği görülmektedir. Yaklaşık olarak bin yıldır ismini korumayı başarmış nadir şehirlerden birisidir. Evliya Çelebi’nin yazmış olduğu Seyahatnâme’de şehrin isminin II. Kılıçarslan tarafından yaptırılmış olan Beyaz Saray’dan geldiği şeklinde bir bilgi yer alıyor olmasına rağmen bu durumun resmi bir tarihi dayanağı yer almamaktadır.

Ihlara Vadisi

Aksaray’ın Ihlara kasabası sınırları içerisinde yer alan Hasan Dağı’nın kuzeydoğu bölgesinde yer almaktadır. Eskiden “Peristremma” olarak bilinen toplamda 14 kilometre uzunluğa sahip Ihlara Vadisi’ni Melendiz Çayı başından sonuna kat ederek, 100 ila 200 metre arasında derinliğe sahip kanyon oluşturmaktadır. İlk olarak kuzeybatısında yer alan Selimiye kasabasından, daha sonrasında ise Yaprakhisar ve Belisırma köylerini kat ederek Ziga Kaplıcası’nın yer aldığı geniş bir vadiye ulaşır. Son olarak ise Tuz Gölü’ne doğru yönelir.

Ihlara Vadisi, yerleşim yerinden ziyade dini bir merkez olarak öne çıkmaktadır. Vadi üzerinde tasvirler ve mimarileriyle dönemlerin din anlayışlarını yansıtan, çok fazla kilise yer almaktadır. Vadide yer alan kiliselerde Hz. İsa’nın Doğumu gibi birçok konu işlenen freskler yer almaktadır. Vadi doğal yapısından ötürü gizlenme ve korunma bölgesi olarak oldukça uygundur.

Eğri Minare

Aksaray’ın merkezinde yer alan 1221 ile 1236 yılları arasında yapımının gerçekleştiği düşünülen Eğri Minare, silindir gövdeli bir yapıya sahiptir. İsmini eğri duran minaresinden dolayı almıştır. Kırmızı tuğladan inşası gerçekleştiği için “Kızıl Minare” ismini de taşımaktadır. Gövdesi ince bir silmeyle ikiye ayrılmıştır, altı zikzak üstü ise yeşil-mavi çinilerle kaplanmıştır.

Alaaddin Keykubat’ın babası olan Sultan I. Keyhüsrev tarafından 13. Yüzyılda yaptırılmıştır. Minarenin yanında yer alan cami ise daha sonra yaptırılmıştır. İtalya’da yer alan dünyaca üne sahip Pisa Kulesi’ne benzerliği, ziyaretçileri şaşkına çevirmektedir.

Sümbüllü Kilise

Aslında bir manastıra ait olduğu düşünülen Sümbüllü Kilise, hakkında fazla bilgi yer almamaktadır. 11 ila 12. Yüzyıllar arasında yaptırıldığı düşünülmektedir. Kilisenin en dikkat çeken önemli detayları ise freskolarıdır. İncil’de yer alan sahneler, Mikail ve Cebrail’in arasında Meryem, Meryem’in ölümü ve Aziz tasvirlerine yer verilmiştir. Günümüze kadar sağlam bir şekilde gelmeyi başarmıştır.

Aksaray şehir merkezine olan uzaklığı ise 35 kilometredir. Şehir merkezinden saat başı düzenli olarak toplu taşıma araçlarıyla ulaşım imkânı sağlanmaktadır.

Güzelyurt Evleri

İlk olarak Rumların yaşadığı Güzelyurt Evleri, kurtuluş savaşı sonrasında gerçekleşen mübadele ile birlikte Rumların Yunanistan’a göç etmesinin ardından Yunanistan’dan Türkiye’ye dönüş yapan Türkler bu evlere yerleşmiştir. Mimari özellikleri ve sağlamlıklarıyla günümüzde halen görülmeye değer evler arasında yer almaktadırlar.

Şehir merkezine toplamda 28 kilometre kadar bir uzaklıkta yer alan evlerin yapım tarihleri kapılarında yazmaktadır. Güzelyurt’ta tarihi kemerli taş binalar, kayadan oyulma mekanlar ile birleştirilmiş ve restorasyon çalışmasının ardından butik otellere dönüştürülmüştür. Bölgenin en önemli turistik yerlerinden birisidir Güzelyurt. Bu butik otellerin yatak kapasiteleri 250’yi aşabilmektedir. Güzelyurt evleri tamamen kaya oyma değildir. Yarı kayaya oyma olan evler, işlemeli ön cepheleri sayesinde Kapadokya mimarisinin en güzel örneklerini günümüze taşımıştır.

Aksaray Müzesi

Aksaray müzesi, 1985 yılında Müze Müdürlüğüne bağlanarak hizmet vermeye başlamıştır. Kahramanoğulları döneminde yapılan Zinciriye Medresesi içerisinde yer almaktadır. Aksaray Müzesi içerisinde Neolitik Çağ, Kalkolitik Çağ, Frigler Dönemi, Klasik dönem, Roma dönemi, Helenistik ve Bizans İmparatorluğu dönemlerine ait birçok tarihi eser yer almaktadır. Toplamda 10.200 metrekare büyüklüğünde bir açık alana, 2.400 metrekare büyüklüğünde de bir kapalı alana sahip olan müze binası, Anadolu Selçuklu kümbetleri ve Aksaray’da yer alan peri bacalarından esinlenerek mimarı hatları üzerinde eklektik sanatına uygun planlanmıştır.

Müze toplamda üç katlıdır. İçerisinde satın alınmış, bağışlanmış ve Aksaray il sınırları içerisinde gerçekleştirilen kazı çalışmaları sonucunda el edilen 15.639 tane eser yer almaktadır.